Hoe trauma zich in ons lichaam opslaat: deel 2

Op een manier zijn we zijn allemaal getraumatiseerd. Vandaag ga ik je uitleggen waar dat vandaan komt en hoe dat zich vormt in ons lichaam. Zelf ben ik ontzettend geïnteresseerd in traumaverwerking, omdat ik zelf met veel trauma rondliep. In mijn reis kom ik steeds weer nieuwe dingen tegen. Naar aanleiding van de reacties op mijn eerste podcast hierover, besloot ik om een tweede deel op te nemen. Ik neem je mee in het ontstaan van een trauma, hoe de wereld onze gedachten vormt en waardoor trauma's op een later moment nog steeds veel impact hebben op ons leven en ons gedrag. Ik leg je uit waarom we ons aanpassen aan onze omgeving en wat dit voor schade kan brengen aan je authentieke zelf. 

Het ontstaan van trauma

Denken we positief, dan trekken we positieve dingen aan. Denken we negatief, dan trekken we negatieve dingen aan. Onze gedachten creëren onze wereld. De invloeden van buiten af, de impulsen waar we als eerste aan worden blootgesteld. Allemaal momenten die onze wereld vormen. Het belangrijkste is om het besef te hebben waarom je bepaalde dingen aan het doen bent en hoe dat komt. Als je dat gaat begrijpen, kun je het veranderen.

Een voorbeeld: een kindje dat astma heeft. Als mijn dochter straks astma blijkt te hebben, gaan we naar de dokter en wordt er geconstateerd dat zij astma heeft. Wat gebeurt er dan? Er wordt niet gekeken naar vroeger. Of naar bijvoorbeeld het ontstaan van astma. Misschien wel door stress. We krijgen medicijnen, injecties of een inhaler. Die medicatie opent de luchtwegen. Je hebt ook nog een medicijn tegen ontsteking: cortisol. Hierdoor krijgen je luchtwegen een adrenaline kick. Waarom? Om de longen te laten functioneren. Om die longen optimaal te laten functioneren, moeten er bepaalde hormonen vrijkomen. Wat wordt er dan dus geïnhaleerd? Adrenaline en cortisol. Wanneer komt dat vrij? Op het moment dat je gestresst bent. Eigenlijk, als je er zo naar kijkt, denk je misschien wel… wat vreemd dat dit zo werkt. Die stoffen komen hoe dan ook vrij als je gestresst bent, of je wel of geen astma hebt. Je kindje krijgt die shots en daardoor wordt er zuurstof naar het brein gestuurd en kan je kindje normaal ademen. Die adrenaline komt normaliter vrij als je je bedreigd voelt. Je hartslag gaat omhoog, bloed gaat naar je spieren en hoofd toe. Je moet kunnen vechten of vluchten. Vluchten is de eerste respons die wij hebben als mens. En Cortisol werkt ontstekingsremmend.

In eerste instantie, als er iets is waardoor ik schrik, zorgen adrenaline en cortisol ervoor dat ik kan overleven. Een kind is nog geen zelfsturend organisme. Een kindje kan zichzelf niet redden. Wij zijn het enige zoogdier in het universum - dat wij kennen - dat zo lang niet voor zichzelf kan zorgen en opgevoed moet worden. Onze overleving-skills zijn minimaal. Het enige wapen dat we hebben als kind om ons te verdedigen of te navigeren, is ons gevoel. Dat gevoel ontwikkelt zich al in de baarmoeder.

Een groot gevaar van de mens is dat wij heel goed zijn in aanpassen. Zelfs wanneer we terecht komen in de meest extreme omstandigheden, doen we dit om te overleven. Niet alleen als kind, maar ook als volwassenen. Dat begint dus wel al als kindszijnde. Op het moment dat je je niet kunt reguleren, is je aanpassen de enige mogelijkheid om te overleven.

Aanpassen aan de wereld om ons heen

Bio, psycho en sociaal. Dat is verweven met elkaar en is van invloed op wie jij bent. Wat gaan we dus doen om te kunnen overleven? We gaan ons aanpassen. Er gebeuren dingen in jouw omgeving en we gaan we ons beste beentje voorzetten om daarin te overleven. Als daar een keer stress is, is dat natuurlijk niet erg en vooral logisch. Bij langdurige stress ga je wél ziek worden. Dat is ook waardoor burn-outs komen. Je leeft alleen maar op adrenaline. Die burn-out komt dan vanzelf. Die sociale en fysieke omgeving hebben een grote invloed op de korte- en langstermijn. Op de korte termijn gaat het je helpen om aan te passen, op de lange termijn verkort het zelfs je leven. Cortisol zorgt er dan voor dat je dikker wordt, en je botter slapper worden. Je immuunsysteem wordt onderdrukt. Als je veel stress hebt, heel je ook minder goed. 

Hoe passen we onszelf aan? 

Een kind betrekt alles op zichzelf. Zowel de goede als de slechte dingen. Heeft ermee te maken hoe je kind de wereld ervaart. Kinderen geven zichzelf de schuld van dingen, maken zichzelf dingen wijs, om maar te overleven. Een kindje kan zichzelf uiten. Heel belangrijk om jezelf te ontladen. Depressie is het tegenovergestelde van expressie. Als je jezelf niet kunt uiten, of niet over dingen mag praten, duw je jezelf weg. Als je werk doet wat je niet leuk vindt en je je verlangens niet uit, word je daar ziek van. 

Op het moment dat we in een stressvolle omgeving zijn, hebben we een immuunsysteem dat daarop reageert. Dat systeem wordt gereguleerd door onze psychische en sociale omgeving. Een paar weken geleden had ik griep. Ik was een aantal weken hard aan het werk, wat onenigheid thuis en ik ging met een rotgevoel naar werk. De volgende dag kreeg ik griep. Vaak als ik ziek word is er een emotionele gebeurtenis aan vooraf gegaan. Op het moment dat we ziek worden, kijken we niet naar ons zelf. Naar wat er gebeurd is, of wat de reden kan zijn dat je ziek geworden bent. 

Tip voor als je ook geïnteresseerd bent in dit onderwerp: volg meneer Bruce Lipton. Hij praat veel over hoe je het positieve naar je toe kunt trekken en hoe je jezelf ziek kunt maken. 

'Please love me' syndroom

Alsjeblieft, hou van mij. Iedereen wil geliefd zijn. Reden waarom we zo graag willen zorgen voor anderen, geen nee durven zeggen. Het grappige is dat dit allemaal aanpassingen zijn. Als mijn dochtertje straks ziet dat ik mijn stem verhef als ik het ergens niet mee eens ben, komt er bij haar een punt dat zij denkt: als ik me maar gedraag, is papa aardig. Die aanpassing is geen bewust gekozen gedrag. Het is puur een overlevingsmechanisme. Dit komt voort uit twee verschillende behoeften:

1. Hechting. 
2. Authenticiteit 

Hechting

Hechting zorgt ervoor dat we bij elkaar blijven. Dat we onze omgeving laten werken met degene die voor ons zorgen. Ouderen naar kinderen en andersom. Hechting is super belangrijk, aangezien kinderen geen zelfsturende wezens zijn. Primaire behoefte is om te hechten aan iemand, een verzorger. Iemand die jou lief vindt en van je houdt. Als iemand ons niet meer lief vindt, heeft diegene ook vast geen zin meer om voor ons te zorgen. 

Authenticiteit

Komt voort uit expressie versus depressie. Een primaire levensbehoefte. Het stelt ons in contact met ons lichaam. Veel mensen die niet authentiek zijn, zijn alleen maar bezig met geliefd te worden door anderen. Om niet te durven zeggen wat je wil, dingen inhouden, waardoor je ander gedrag gaat vertonen. Om authentiek te zijn moeten we meer in contact staan met ons lichaam. Uit je hoofd, in je lichaam. Authentiek zijn is belangrijk om te overleven. Zo kunnen we onze gevoelens uiten. Als mijn dochtertje de hele boel bij elkaar schreeuwt, als ze niet wil slapen bijvoorbeeld. Dat is haar manier om zich te uiten. Ik ben blij dat ze die woede uit. Woede in je houden is namelijk niet heel gezond.

De authenticiteit vormt een bedreiging voor de hechting. Ik moet straks mijn grenzen aan gaan geven. Als zij straks met een mes in haar mond pulkt, geef ik aan dat dat niet mag. Is voor haar heel frustrerend, hoezo mag dat niet? Dan wordt ze boos. Je kunt niet voorkomen dat een kind boos wordt. Er komen ook nog veel momenten waarop ik haar moet corrigeren en er frustratie bij haar ontstaat. Stel nou dat er in een huishouding continue dreiging hangt. Dat er een vader is die ineens kan ontploffen. Die onberekenbaar is. Een moeder die boos wordt, omdat er iets kapot gaat. Er ontstaat dan dus een dreiging. Een patroon. Als ik dit doe gebeurt dit, als ik dat doe gebeurt dat… Je wil braaf en gewenst zijn, je wil jezelf hechten. Kinderen die zich niet gedragen, worden niet geaccepteerd. Je gaat je vanzelf aanpassen, om die hechtingsbehoefte te behouden. Overleven op de korte termijn, maar eigenlijk is het een onderdrukking van ons authentieke zelf. Diep van binnen wil je heel wat anders. Dat is een uitdaging en laat ik die uitdaging opvoeding noemen. Wat je daarin krijgt is dus het please love me syndroom. Een syndroom dat zegt, hou van mij, ongeacht de prijs. Authenticiteit versus de hechting is een verloren strijd. Hechting wint altijd. Dat is zo bepaald in onze biologie. We zijn zo afhankelijk, dat er zelfs iets kan ontstaat zoals dit: je mag me als een idioot behandelen, je mag me pijn doen, als je maar van me houdt. Dat is geen liefde, maar laat me aan je hechten, ongeacht wat er gebeurd. 

Samenspel 

Je kunt de geest niet onderscheiden van het lichaam. Je kunt niet kijken, mijn zenuwstelsel en immuunstelsel werkt zo, een 1-10 notering vinden om het te reguleren. Het is een groot geheel. De naam van deze nieuwe wetenschap: psychoneuro-immunologie. Deze wetenschap gaat over connecties in de eenheid. Wat doet dat systeem? Is een netwerk dat ons beenmerg verbindt met het brein. Rode en witte bloedcellen worden daarvan gemaakt. Alles communiceert allemaal met elkaar. Hart naar je brein, brein naar je hart, buik naar je hart. Het hart wordt gezien als tweede brein.

Er is vast wel een moment geweest dat je iets diep in je hart wist, en er niet naar hebt geluisterd. Het hart heeft een voorspellende capaciteit. Die intuïtie die je hebt, is heel bijzonder. Daarnaast heb je nog een biochemisch proces, waarbij alles informatie geeft aan elkaar. Maken allemaal hun eigen stofjes aan, waardoor ze kunnen communiceren en helpen. Ons immuunsysteem praat met ons brein en andersom. Het immuunsysteem is een drijvend brein. Het heeft een leercapaciteit, geheugen en reactiecapaciteit. Je lichaam is zo intelligent en we weten er zo weinig van nog. 

Gut brain

Dat is iets anders dan je hart. Dat vertelt je als iets niet pluis is. Dat voelde je dan daar, maar soms luister je daar niet naar. Onze gedachten zijn zo gevormd door onze omgeving. Ik heb denk ik in mijn jeugd heel veel keuzes gemaakt, die ik niet zelf heb gemaakt. Ik achtte anderen veel capabeler, om keuzes te maken. Geen zelfvertrouwen. Er is een verschil tussen emoties en je gut feeling. Onze gut feeling zendt heel veel informatie naar ons brein. De emoties zijn er eerder dan gedachten, ons lichaam is een primair apparaat om ons te laten overleven. Kan alleen maar als we voelen. Maar onze gedachten zijn zo sterk en creëren onze realiteit. 

De oplossing: dit kun jij nu doen 

We zijn de connectie verloren met onze essentie. Dat is veel belangrijker dan de liefde die je bewust of onbewust gekregen hebt of niet. Dat is het verhaal wat we onszelf vertellen, betekent eigenlijk dat we het probleem leggen bij de ander. Ik voel me niet geliefd, ik heb nooit een vader gehad… als we er zo naar kijken, kom je nooit van het probleem af en blijft het extern. Wat er eigenlijk is gebeurd in die situatie, in dat je jezelf hebt gedisconnect van jezelf. In deel 1 hebben we het gehad over die staat van zijn waarin je je afsluit van de wereld. Je krijgt een bepaalde shockreactie, komt er een disassociatieve staat. Misschien herken je dit of ben je bepaalde herinneringen weg gaan duwen.

Traumaverwerking is heel erg belangrijk. Als het niet oplost, heb je een auto die blijft rondrijden, terwijl er een probleem is. Als je maar lang genoeg zonder olie rondrijdt, gaat er vanzelf nog meer kapot. Ga op zoek naar de authentieke jij. Ga alle lagen eraf schrapen. Dat kan bijvoorbeeld bij Rite of Passage. Dat is er voor bedoeld om je terug te brengen bij die kern. Het programma is geheim. Het wordt ongemakkelijk en geeft wel spanning. Welkom, dat is de oncomfortabelheid waar ik je in mee wil nemen. Als je alles al weet, kom je weer in de controlerende, voorspelbare wereld. Dat je alvast dingen kunt bedenken met het ego. Dat neem ik helemaal weg. Dat stukje is juist het ongemak, en daarom de plek van groei. 

Dit zeiden voorgaande deelnemers over Rite of Passage.